Grammaire

Bliska przyszłość Demain, je vais chez le médecin, elle part à Limoges et il organise une soirée. W języku francuskim przyszłość, zwłaszcza bliską, często wyrażamy za pomocą czasu teraźniejszego (podobnie jak w języku polskim, np. jutro idę do lekarza, ona jedzie do Limoges a on organizuje przyjęcie). Un jour, je vais acheter une grande maison, elle va travailler et il va regretter. W celu wyrażenia dalszej przyszłości, używamy konstrukcji aller faire quelque chose, która ma dość mylącą nazwę bliska przyszłość (futur proche). We współczesnym języku francuskim konstrukcja ta zastępuje bowiem klasyczny czas przyszły (Pewnego dnia kupię dom, ona będzie pracować, a on będzie żałować.).
podmiot aller w czasie teraźniejszym bezokolicznik
Je vais partir.
Thierry va se lever.
Tu vas réserver cet hôtel ?Zarezerwujesz ten hotel? On va louer une chambre.Wynajmiemy dla siebie pokój. Après les études, je vais travailler comme informaticien.Po studiach będę pracować jako informatyk. przeczenie Partykuły przeczące stawiamy przed czasowniku i po czasowniku posiłkowym aller.
podmiot aller w przeczeniu bezokolicznik
Je ne vais pas partir.
Thierry ne va pas se lever.
Zaimki osobowe - dopełnienie bliższe i dalsze Pouvez-vous me dire où se trouve la gare ? Ça te convient ? Je suis heureux de vous revoir. Ça vous dit ? Je vous apporte l'addition. Formy te nazywamy zaimkami osobowymi w funkcji dopełnienia. Spotkaliśmy się już z nimi w kilku frazach. W zdaniu oznajmującym stawiamy je bezpośrednio przed czasownikiem, a w języku polskim dopełnieniu temu odpowiadają zaimki osobowe w celowniku i bierniku (ja-mnie-mnie, ty-tobie-cię itp.). W języku francuskim nie ma jednak przypadków, dlatego mówimy o dopełnieniu bliższym i dalszym (complément d'objet direct et indirect).
liczba osoba podmiot dopełnienie dalsze dopełnienie bliższe
(mianownik) (celownik) (biernik)
pojedyncza 1. je ʒə / j' ʒ me mə / m' m me mə / m' m
2. tu ty te tə / t' t te tə / t' t
3. rodz. męski il il lui lɥi le lə / l' l
3. rodz. żeński elle εl lui lɥi la la / l' l
mnoga 1. nous nu nous nu nous nu
2. vous vu vous vu vous vu
3. rodz. męski ils il leur lœʀ les le
3. rodz. żeński elles εl leur lœʀ les le
Większość form dopełnienia już znamy, więc nie powinno nas zaskoczyć, że również tutaj stosujemy tzw. elizję. Tu m'achètes un croissant ?Kupisz mi croissant? Je ne t'achète pas de croissant !Croissanta ci nie kupię! W przypadku, gdy w zdaniu występują dwa czasowniki (czasownik główny w bezokoliczniku i czasownik posiłkowy lub modalny), zaimki te stawiamy przed bezokolicznikiem. Je vais leur parler plus tard.Porozmawiam z nimi później. On ne peut pas les aider.Nie możemy im pomóc. Tu veux lui dire tout ? Vas-y !Ty mu/jej chcesz powiedzieć wszystko? Proszę bardzo! dopełnienie bliższe Jak już wspomnieliśmy, w języku polskim nie istnieją przypadki. Aby użyć poprawnej formy zaimka w funkcji dopełnienia musimy wiedzieć, jaka jest rekcja danego czasownika. Jeśli po czasowniku bezpośrednio następuje rzeczownik bez przyimka, mówimy o dopełnieniu bliższym (w słownikach oznaczane jako verbe transitif, skr. vt), co często odpowiada polskiemu biernikowi. On m'envoie acheter du pain.Wysyłają mnie po chleb. Vous le connaissez déjà ?Już go znacie? Tu ne les goûtes pas ?Ty ich nie spróbujesz? Szukanie analogii w polskich przypadkach może nas czasem rozczarować, np. tam gdzie w języku polskim jest biernik, w języku francuskim jest przyimek i odwrotnie. Je ne le regrette pas.Nie żałuję tego. Mes enfants ne les aident pas.Moje dzieci im nie pomagają. Je vais le demander à notre assistante.Zapytam o to naszą asystentkę. dopełnienie dalsze W przypadku, kiedy dopełnienie (czyli rzeczownik) łączy się z czasownikiem za pomocą przyimka à, mówimy o dopełnieniu dalszym. Często pokrywa się z polskim celownikiem (choć nie jest to regułą). Elle ressemble à son père ? – Oui, elle lui ressemble beaucoup.Jest podobna do swojego ojca? – Tak, jest do niego bardzo podobna. Tu lui téléphones ?Zadzwonisz do niego/niej? Qu'est-ce qu'on lui dit ?Co mu/jej powiemy? Vous leur envoyez les nouvelles photos, c'est ça ?Nowe zdjęcia im wyślecie, prawda? I znów musimy pamiętać, że rekcja czasownika w obu językach nie zawsze się pokrywa. Quand est-ce que vous lui rendez visite ? Dimanche ?Kiedy go/ją odwiedzicie? W niedzielę? Tu leur demandes le prix de cette voiture ?Zapytasz ich o cenę tego samochodu?
Odmiana czasownika ENVOYER - Après, je t'envoie un e-mail. W odmianie czasownika envoyer głoska y zmienia się w i zgodnie z regułą buta. Podobnie jak w znanym nam już czasowniku payer.
Liczba pojedyncza Liczba mnoga
1. os. j'envoie ʒɑ̃vwa nous envoyons nuzɑ̃vwajɔ̃
2. os. tu envoies tyɑ̃vwa vous envoyez vuzɑ̃vwaje
3. os.il envoie ilɑ̃vwa ils envoient ilzɑ̃vwa
elle envoie εlɑ̃vwa elles envoient εlzɑ̃vwa
Tryb rozkazujący. Envoie !; Envoyons !; Envoyez !
Odmiana czasownika DIRE Qu'est-ce qu'elles disent ? Obok être i faire czasownik dire (powiedzieć) należy do grupy trzech czasowników, które w 2. osobie liczby mnogiej mają końcówkę -s.
Liczba pojedyncza Liczba mnoga
1. os. je dis ʒədi nous disons nudizɔ̃
2. os. tu dis tydi vous dites vudit
3. os. il dit ildi / elle dit εldi ils disent ildiz / elles disent εldiz
Tryb rozkazujący. Dis !; Disons !; Dites !
Odmiana czasownika SAVOIR Je ne sais pas.
Liczba pojedyncza Liczba mnoga
1. os. je sais ʒəsε nous savons nusavɔ̃
2. os. tu sais tysε vous savez vusave
3. os. il sait ilsε / elle sait εlsε ils savent ilsav / elles savent εlsav
Savoir tłumaczymy jako wiedzieć lub umieć. Natomiast polski czasownik znać to w większości w przypadków connaître. Tu sais qu'elle part en Suisse ?Wiesz, że wyjeżdża do Szwajcarii? Vous savez jouer au football ?Umiecie grać w piłkę nożną? Ale raczej: Vous parlez français ?Mówicie po francusku? Je ne connais pas la Suisse.Nie znam Szwajcarii. Przeczenie tworzymy regularnie za pomocą ne... pas. W języku potocznym Francuzi zwykle pomijają partykułę ne, co wpływa tu na wymowę: je ne sais pas ʒənsεpa, je sais pas ʃsεpa nebo ʃεpa.
Elizja w spójniku que Est-ce qu'il y a un arrêt de bus par ici ? Zjawisko zwane elizją już znamy. A z konstrukcji est-ce que już wiemy, że występuje również w przypadku spójnika que. Tu sais déjà qu'elle va travailler chez ta tante ?Już wiesz, że będzie pracować u twojej cioci? Je ne dis pas qu'ils sont bêtes, ça non !Nie mówię, że są głupi, to nie!