Grammatik

Partizip II czasowników złożonych W tej lekcji nauczymy się tworzyć tworzyć formy imiesłowu przeszłego czasowników złożonych. Nie jest to trudne – wciąż mają zastosowanie zasady, które przedstawiliśmy w poprzedniej lekcji. Jedyna różnica dotyczy pozycji prefiksu ge-. Powtórz czasowniki rozdzielnie i nierozdzielnie złożone opisane w sekcji Prefiks prefiksowi nierówny w lekcji 8. czasowniki rozdzielnie złożone Czasowniki rozszielnie złożone tworzą formę Partizip II zgodnie z następującym schematem:
prefiks rozdzielny -ge- temat czasownika -(e)t/-en
Jak widać powyżej, ge- wstawiamy między prefiks a temat czasownika. aus-drucken → gedruckt → aus-ge-druckt an-melden → gemeldet → an-ge-meldet ein-geben → gegeben → ein-ge-geben zurück-bringen → gebracht → zurück-ge-bracht czasowniki nierozdzielnie złożone Czasowniki nierozdzielnie złożone tworzą formy Partizip II wyłącznie przy użyciu końcówki -t lub -en.
prefiks nierozdz. temat czasownika -(e)t/-en
Oddziel prefiks i utwórz Partizip II od czasownika podstawowego, a następnie zastąp ge- właściwym prefiksem. be-stellen → gestellt → be-stellt er-klären → geklärt → er-klärt ver-stehen → gestanden → ver-standen ver-bringen → gebracht → ver-bracht inne formy bez -ge- Tematem lekcji jest jedzenie, nie sposób zatem nie wspomnieć o czasowniku zubereiten. Chociaż prefiks zu- ulega z reguły odcięciu, w tym wypadku podstawę stanowi czasownik nierozdzielnie złożony, bereiten, dlatego formę Partizip II utworzymy bez użycia prefiksu ge-. zu-bereiten → zubereitet Dotyczy to także wszystkich czasowników złożonych zakończonych na -ieren. weiter-studieren → weiterstudiert W innych formach wspomnianych czasowników dochodzi do oddzielenia prefiksu. Ich bereite gerade das Frühstück zu.Właśnie przygotowuję śniadanie. Er hat keine Lust, weiterzustudieren.On nie ma ochoty dalej studiować.
Niemiecki bezokolicznik Bezokolicznik to podstawowa forma czasownika, którą znajdziemy w słowniku. W języku niemieckim zwykle kończy się on na -en (np. sagen, einkaufen) lub -n (np. sein, ändern. W zdaniu bezokolicznik rzadko występuje samodzielnie, zazwyczaj jest zależny od innej części mowy - czasownika, rzeczownika lub przymiotnika. Spotkamy się z nim w konstrukcjach: z czasownikami modalnymi Wir müssen schnell reagieren.Musimy szybko zareagować. Wir sollten zu unseren Kunden fahren.Powinniśmy (byli) pojechać do naszych klientów. z czasownikami ruchu Ich gehe einkaufen.Idę na zakupy. z czasownikami bleiben, lassen Bleib stehen!Stój! Lassen Sie sich nicht stören.Proszę sobie nie przeszkadzać. bezokolicznik z zu W pozostałych wypadkach bezokolicznik jest z reguły wprowadzony za pomocą przyimka zu. Es hat angefangen, zu regnen.Zaczęło padać. Es ist leicht, ohne Handy zu leben.Łatwo jest żyć bez telefonu. Ich habe keine Lust, zu kochen.Nie mam ochoty gotować. W czasownikach rozdzielnie złożonych zu zachowuje się podobnie jak ge- w imiesłowach. Ich habe keine Zeit, einzukaufen.Nie mam czasu na zakupy. Ich habe vergessen, die Tür zuzumachen.Zapomniałem zamknąć drzwi. Zwróć uwagę, że bezokolicznik zawsze stoi na końcu zdania, bez względu na to, czy poprzedza go zu.
Zdania złożone Mieliśmy już okazję przyjrzeć się budowie niemieckiego zdania pojedynczego – w tej lekcji przejdziemy do zdań złożonych. Już wiemy, w jaki sposób tworzyć zdania pojedyncze, tzn. w jaki sposób odmieniać dane wyrazy oraz jaki szyk zdania w nich obowiązuje. W niniejszej lekcji omówimy zdania złożone, które są charakterystyczne dla języka pisanego. Język ten charakteryzują długie akapity, kwieciste złożenia, charakterystyczny szyk wyrazów, Struktura danie złożonego zależy od użytych spójników - niektóre z nich wymagają zachowania standardowego szyku, inne wpływają na zmianę kolejności poszczególnych członów czy nawet prowadzą do “przerzucenia” czasownika na koniec zdania. W tej lekcji zwrócimy uwagę na zdania złożone, które potrafisz już budować (nawet jeśli jeszcze tego nie wiesz). W dalszej części kursu omówimy bardziej skomplikowane przypadki. Szyk wyrazów w zdaniu złożonym podrzędnie w lekcji 16
Spójniki und, oder, aber, sondern i denn Jeśli zdanie złożone zostało utworzone przy użyciu spójnika und, oder, aber, sondern lub denn, szyk zdań pojedynczych wchodzących w jego skład nie ulega zmianie. Ich habe ein Handy bestellt, aber es kommt erst nächste Woche.Zamówiłem telefon, ale dotrze najwcześniej w przyszłym tygodniu. Ich gebe deine Adresse ein, denn du wirst die Karten bezahlen.Wprowadzę twój adres, bo ty będziesz płacić za bilety. Er möchte kein Handy, sondern er möchte einen Laptop.Nie chce telefonu, ale chce laptopa. W sytuacji, kiedy w obu zdaniach mamy ten sam podmiot i orzeczenie, możemy je pominąć. Das war schnell und (das war) ziemlich einfach.To było szybkie i (to było) dość proste. Lass mich die Angaben ausfüllen und (lass mich) bezahlen.Pozwól mi wypełnić dane i (pozwól mi) zapłacić. Bezahlen Sie bar oder (bezahlen Sie) mit Karte?Będzie pan płacić gotówką czy (będzie pan płacić) kartą?
Szyk zdania po przysłówku w funkcji spójnika Zdania składowe mogą być również połączone przy użyciu wyrazów takich jak sonst (w przeciwnym razie; bo inaczej) czy deshalb (dlatego). Chociaż pełnią one rolę spójników, z gramatycznego punktu widzenia są przysłówkami i dlatego potrakktujemy je jak każdy inny przysłówek stojący na początku zdania: bezpośredno po nich postawimy orzeczenie, a podmiot wyląduje dopiero na trzeciej pozycji. Porównaj: Er ist krank und heute kommt er nicht.Jest chory i dziś nie przyjdzie. Er ist krank, deshalb kommt er nicht.Jest chory, dlatego nie przyjdzie. Wir müssen schnell reagieren, morgen gibt es keine mehr.Musimy szybko reagować, jutro już ich nie będzie. Wir müssen schnell reagieren, sonst gibt es keine mehr.Musimy szybko reagować, w przeciwnym razie już ich nie będzie. Rolę spójników pełnią także przysłówki außerdem (poza tym; oprócz tego), also (więc), deswegen (dlatego) i wiele innych.