Grammatik

Stopniowanie przymiotnika i przysłówka W rywalizacji sportowej wygrywają najszybsi i najsprawniejsi. Nie wystarczy skakać wysoko i rzucać daleko – trzeba skakać wyżej i rzucać dalej niż inni. A jak powiedzieć to wszystko po niemiecku? Czas na naukę stopniowania. Ich bin schnell, aber Clemens ist schneller und Kurt ist am schnellsten.Jestem szybki, ale Clemens jest szybszy, a Kurt najszybszy. Ich springe hoch, aber Clemens springt höher und Kurt springt am höchsten.Skaczę wysoko, ale Clemens skacze wyżej, a Kurt skacze najwyżej. Pamiętaj, że w języku niemieckim wiele przymiotników pełni równocześnie funkcję przysłówków. hochwysoki – wysoko gutdobry – dobrze Z tego względu będą one równie wyglądały tak samo w formach stopnia wyższego i najwyższego. höherwyższy – wyżej am höchstennajwyższy – najwyżej tworzenie form stopnia wyższego i najwyższego Stopień wyższy – der Komparativ – tworzymy przy użyciu końcówki -er.
przymiotnik / przysłówek -er
Clara ist kleiner als ich.Clara jest niższa niż ja. Sag das noch lauter.Powiedz to jeszcze głośniej. Stopień wyższy – der Superlativ – tworzymy przy użyciu końcówki -(e)ste. Jeśli przymiotnik stoi po rzeczowniku, forma stopnia najwyższego będzie poprzedzona rodzajnikiem określonym.
der/die/das przymiotnik -(e)ste
Clara ist das kleinste Mädchen von allen.Clara jest najniższa ze wszystkich dziewczyn. Jeśli dany przymiotnik lub przysłówek występuje samodzielnie (nie poprzedza rzeczownika), formę stopnia najwyższego poprzedzamy przyimkiem am, a sama końcówka ma postać -(e)sten.
am przymiotnik / przysłówek -(e)sten
Clara ist am kleinsten.Clara jest najniższa. Sag das am lautesten.Powiedz to najgłośniej. Przedstawiliśmy podstawowe zasady dotyczące stopniowania przymiotników i przysłówków, trzeba wspomnieć jednak także o zmianach fonetycznych, które mogą zajść w stopniu wyższym i najwyższym zmianach fonetycznych, a także o formach nieregularnych. Nie musisz uczyć się ich na pamięć – w miarę nauki osłuchasz się z nimi. Jeśli dany przymiotniki/przysłówek jest zakończony na spółgłoskę szumiącą, -t lub -d w stopniu najwyższym końcówka będzie miała postać -este – wstawne -e- rozbija trudną do wymówienia zbitkę spółgłoskową. die heißeste Suppe; der kürzeste Weg; die schlechteste Nachricht Z odwrotnym zjawiskiem mamy do czynienia w wypadku przymiotników i przysłówków zakończonych na -el, -er: w stopniu wyższym tracą one -e-. dunkel → dunkler → am dunkelsten teuer → teurer → am teuersten Jeśli jednosylabowy przymiotnik lub przysłówek ma w temacie a, o lub u, w stopniu wyższym i najwyższym dochodzi zwykle do przegłosu. lang → länger → am längsten groß → größer → am größten klug → klüger → am klügsten formy nieregularne
gut besser der/die/das beste
groß größer der/die/das größte
hoch höher der/die/das höchste
nahe näher der/die/das nächste
gern lieber am liebsten
viel mehr am meisten
odmiana Przymiotniki w stopniu wyższym i najwyższym, które stoją przed rzeczownikiem, odmieniają się tak samo, kak przymiotniki w stopniu równym – wybór końcówki będzie uzależniony od rodzajnika. Kennst du den schnellen Läufer?Znasz tego szybkiego biegacza? Kennst du den schnellsten Läufer?Znasz tego najszybszego biegacza? Wie werde ich ein schneller Läufer?Jak mogę zostać szybkim biegaczem? Wie werde ich ein schnellerer Läufer?Jak mogę zostać szybszym biegaczem? Uwaga! Końcówka -er może pojawić się zarówno w stopniu równym, jak i wyższym. Niekiedy w ich rozróżnieniu form pomóc może obecność przegłosu, charakterystycznego dla stopnia wyższego. Er ist ein großer Mann.Jest wysokim mężczyzną. Sie ist noch größer.Ona jest jeszcze wyższa. Jeśli chcesz przypomnieć sobie końcówki, sięgnij do rozdziału Odmiana przymiotników w lekcji 11. tworzenie porównań Formy stopnia wyższego i najwyższego pojawiają się w także w porównaniach. Poniżej prezentujemy najpopularniejsze konstrukcje tego typu. Konstrukcja tak..., jak... ma w języku niemieckim postać so... wie.... W tym wypadku przymiotnik pozostaje w formie stopnia równego. Jonas ist (genau) so schnell wie Marcus.Jonas jest tak (samo) szybki jak Marcus. Eva ist nicht so schnell wie Clara.Eva nie jest tak szybka jak Clara. Formy stopnia wyższego pojawią się w porównaniach utworzonych przy użyciu spójnika als (niż). Jonas ist schneller als Marcus.Jonas jest szybszy niż Marcus. Der Tauchkurs ist teurer als der Schwimmkurs.Kurs nurkowania jest droższy niż kurs pływania. Uwaga! Nie zawsze polskiemu niż będzie odpowiadało w tłumaczeniu niemieckie als. Der Schwimmkurs ist halb so teuer wie der Tauchkurs.Kurs pływania jest o połowę tańszy niż kurs nurkowania. niem. st. równy, pol. st. wyższy Stopień najwyższy wyraża największe natężenie danej cechy. Jonas ist am schnellsten.Jonas jest najszybszy. Jonas ist der schnellste Läufer von uns.Jonas jest z nas najszybszym biegaczem. Jonas ist einer der schnellsten Läufer.Jonas jest jednym z najszybszych biegaczy.
Dopełniacz – der Genitiv W lekcji 7 omówiliśmy sposoby wyrażania przynależności w języku niemieckim. Jednym z nich jest użycie dopełniacza (niem. der Genitiv). Dopełniacza wymagają również niektóre przyimki, np. inklusive (w tym, łącznie z), während (podczas), wegen (z powodu, w sprawie, w związku z). 55 Euro inklusive aller Hilfsmittel55 euro, w tym wszystkie pomoce Ich rufe wegen des Kinderkurses an.Dzwonię w sprawie kursu dla dzieci. während der Meisterschaftpodczas mistrzostw W dopełniaczu końcówkę zmieniają nie tylko rodzajniki, przymiotniki i zaimki, ale także niektóre rzeczowniki. rodzajniki i zaimki
rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki liczba mnoga
rodzajnik określony des Vaters der Mutter des Kindes der Kinder
rodzajnik nieokreślony eines Vaters einer Mutter eines Kindes –
Zaimki przyjmują takie same końcówki jak rodzajniki. ein Freund meines Brudersprzyjaciel mojego brata in der Wohnung dieser Nachbarinw mieszkaniu tej sąsiadki rzeczowniki Końcówkę dopełniaczową przybierają jedynie rzeczowniki męskie w liczbie ojedynczej. Najczęściej ma ona postać -s. der Vater → meines Vaters; das Studium → des Studiums Rzeczowniki zakończone na -s, -ß, -z, -zt, -x dla ułatwienia wymowy mają w dopełniaczu końcówkę -es. eines Krankenhauses; ihres Arztes; des Parkplatzes Rzeczowniki jednosylabowe mogą przyjmować zarówno końcówkę -s, jak i -es. eines Bildes – eines Bilds; des Traumes – des Traums Także imiona i nazwiska tworzą formę dopełniacza przy użyciu -s. Zob. więcej w rozdziale Wyrażanie przynależności w lekcji 7. Końcówki -s nie przyjmują rzeczowniki męskie zakończone w przypadkach zależnych na -n. Szerzej omówimy je w kolejnej lekcji. deines Kollegen; des Automaten W słownikach obok formy podstawowej rzeczownika podaje się także końcówki dopełniacza i liczby mnogiej (wraz z ewentualnymi zmianami w temacie), np. Haus (-es,-ä-er). Wszystkie te informacje uwzględniliśmy w ogólnym przeglądzie słownictwa, który znajdziesz na końcu kursu. przymiotniki Formy przymiotników są na szczęście łatwe do zapamiętania – w dopełniaczu niemal zawsze są one zakończone na -en. Wyjątkiem są przymiotniki żeńskie występujące bez rodzajnika; w tym wypadku użyjemy końcowki -er.
rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki liczba mnoga
przym. po rodz. des guten Vaters der guten Mutter des guten Kindes der guten Kinder
przym. bez rodz. starken Kaffees frischer Luft frischen Wassers –
Rzeczowniki odprzymiotnikowe Jak już pisaliśmy, w języku niemieckim możemy tworzyć rzeczowniki od innych części mowy. W tym celu wystarczy dodać dodać rodzajnik i zapisać wyraz wielką literą. essen → das Essen deutsch → der Deutsche, die Deutsche, das Deutsch(e) angestellt → der Angestellte, die Angestellte Rzeczowniki utworzone od przymiotników (np. der Deutsche) lub imiesłowów (np. der Fortgeschrittene) mają odmianę przymiotnikową, wybór końcówki będzie zatem zależał od tego, czy i jakim rodzajnikiem poprzedzone jest dane słowo. ein Deutscher und eine DeutscheNiemiec i Niemka Die Deutsche fragt den Deutschen.Niemka pyta Niemca. Końcówka rzeczownika odprzymiotnikowego jest zawsze równa końcówce przymiotnika stojącego przed rzeczownikiem. ein deutscher Mann → ein Deutscher; der deutsche Mann → der Deutsche eine deutsche Frau → eine Deutsche; mit einer deutschen Frau → mit einer Deutschen

Jak zapewne zauważyłeś, większość nowych wiadomości w tej lekcji dotyczy odmiany. Znane ci już zasady mają zastosowanie także w odniesieniu do form stopnia wyższego i najwyższego oraz form odrzeczownikowych. Pamiętaj jednak, że obawa przed użyciem błędnej końcówki nie powinna powstrzymywać cię przed mówieniem – rodzimi użytkownicy języka zrozumięją cię, nawet jeśli potkniesz się w odmianie.