Gramática

Czasownik dormir Czasownik nieregularny dormir tłumaczymy jako spać. W 1. os. lp. samogłoska o zmienia się na u.
DORMIR spát
eu durmo nós dormimos
tu dormes vós dormis
ele/ela eles/elas
você dorme vocês dormem
o/a senhor/a os/as senhores/as
Durmo no primeiro andar.Śpię na pierwszym piętrze. Os nossos cães dormem no jardim.Nasze psy śpią w ogrodzie. W p. p. s. czasownik dormir odmienia się regularnie jak czasowniki III koniugacji.
dormir dormi , dormiste , dormiu , dormimos , dormistes , dormiram
Dormi oito horas.Spałem osiem godzin. Dormiste bem?Dobrze spałeś?
Czasowniki zakończone na -zir Czasowniki zakończone na -zir mają formy nieregularne w 3. os. lp. W pozostałych osobach odmieniają się jak czasowniki III koniugacji. Możemy podać przykład czasownika reduzir, który pojawił się w tekście na początku rozdziału. Tak samo odmieniają się czasowniki conduzir- prowadzić oraz traduzir - tłumaczyć.
REDUZIR omezit
eu reduzo nós reduzimos
tu reduzes vós reduzis
ele/ela eles/elas
você reduz vocês reduzem
o/a senhor/a os/as senhores/as
Porque não reduzes sal?Dlaczego nie ograniczysz soli? O meu pai conduz bem.Mój ojciec dobrze prowadzi (np. samochód). Traduzo livros de inglês para português.Tłumaczę książki z języka angielskiego na portugalski. W p. p. s. czasownik reduzir odmieniamy regularnie jak czasowniki III koniugacji.
reduzir reduzi , reduziste , reduziu , reduzimos , reduzistes , reduziram
Reduzi sal e comecei a comer mais hortaliça.Ograniczyłem sól i zacząłem jeść więcej warzyw. Conduziste todo o tempo?Prowadziłeś (np. samochód) przez cały czas? A senhora já traduziu tudo?Przetłumaczyła już pani wszystko? W trybie rozkazującym czasownik ten posiada formy nieregularne.
tu você nós vocês
reduzir reduz reduza reduzamos reduzam
não reduzas não reduza não reduzamos não reduzam
Reduz a velocidade.Ogranicz prędkość. Conduza devagar.Proszę jechać powoli. Traduzam este livro.Niech przetłumaczą tę książkę.
Przeczący tryb rozkazujący
tu você nós vocês
treinar treina treine treinemos treinem
não treines não treine não treinemos não treinem
beber bebe beba bebamos bebam
não bebas não beba não bebamos não bebam
abrir abre abra abramos abram
não abras não abras não abramos não abram
!!Záporný rozkaz, portugalsky imperativo negativo, pro tykání jedné osobě u pravidelných sloves vytvoříme následovně: u sloves 1. třídy vyměníme samohlásku a v 2. os.j.č. za e a u sloves 2. a 3. třídy vyměníme samohlásku e za a. Não viajes de comboio.Nie podróżuj pociągiem. Não comas antes de dormir.Nie jedz przed spaniem. Não abras a janela.Nie otwieraj okna. Przeczący tryb rozkazujący w formie zwrotu grzecznościowego do jednej osoby (do pana, pani) w przypadku czasowników regularnych I, II oraz III koniugacji jest zgodny z trybem rozkazującym twierdzącym. Treine mais. Não treine mais.Niech pan/pani więcej ćwiczy. Niech pan/pani więcej nie ćwiczy. Beba sumo. Não beba sumo.Niech pan/pani pije sok. Niech pan/pani nie pije soku. Abra as janelas. Não abra as janelas.Niech pan/pani otworzy okno. Niech pan/pani nie otwiera okna. Twierdzący oraz przeczący tryb rozkazujący w 1. os. lm. tworzymy w przypadku czasowników I koniugacji poprzez zamianę samogłoski a na samogłoskę e, u czasowników II koniugacji poprzez zamianę samogłoski e na a, a w czasownikach III koniugacji poprzez zamianę samogłoski i na a. Falemos devagar. Não falemos devagar.Mówmy powoli. Nie mówmy powoli. Comamos pão branco. Não comamos pão branco.Jedzmy białe pieczywo. Nie jedzmy białego pieczywa. Abramos a janela. Não abramos a janela.Otwórzmy okno. Nie otwierajmy okna. Twierdzący oraz przeczący tryb rozkazujący w 3. os. lm. tworzymy w przypadku czasowników I koniugacji poprzez zamianę samogłoski a na samogłoskę e, a u czasowników II i III koniugacji poprzez zamianę samogłoski e na a. Não usem o telemóvel.Niech państwo nie używają komórki., Proszę nie używać komórki. Não bebam álcool.Niech państwo nie piją alkoholu. Não abram as janelas.Niech państwo nie otwierają okna. Czasowniki nieregularne:
tu você nós vocês
dizer diz diga digamos digam
não digas não diga não digamos não digam
fazer faz faça façamos façam
não faças não faça não façamos não façam
trazer traz traga tragamos tragam
não tragas não traga não tragamos não tragam
ter tem tenha tenhamos tenham
não tenhas não tenha não tenhamos não tenham
vir vem venha venhamos venham
não venhas não venha não venhamos não venham
ver veja vejamos vejam
não vejas não veja não vejamos não vejam
ler leia leiamos leiam
não leias não leia não leiamos não leiam
ouvir ouve oiça oiçamos oiçam
não oiças não oiça não oiçamos não oiçam
pedir pede peça peçamos peçam
não peças não peça não peçamos não peçam
perder perde perca percamos percam
não percas não perca não percamos não percam
ir vai vamos vão
não vás não vá não vamos não vão
pôr põe ponha ponhamos ponham
não ponhas não ponha não ponhamos não ponham
Czasownik ouvir w 1. os. lp. w czasie teraźniejszym ma dwie możliwe formy: oiço oraz ouço. Również w trybie rozkazującym możemy użyć dwóch form - oiça lub ouça i to we wszystkich osobach, w których ta grupa spółgłoskowa się pojawia, oprócz twierdzącego tryb rozkazującego w formie zwrotu do jednej osoby. Formy czasowników nieregularnych w większości przypadków możemy stworzyć z formy 1. os. lp. w czasie teraźniejszym. Rozkaz w formie twierdzącej jako zwrot do jednej osoby ma zawsze postać nieregularną, dlatego też nie jesteśmy w stanie go w ten sposób stworzyć, ale formy dla pozostałych osób już tak. digo - digapowiem - niech powie faço - façarobię - niech robi trago - tragaprzyniosę - niech przyniesie tenho - tenhamam - niech ma venho - venhaprzyjdę - niech przyjdzie vejo - vejawidzę - niech widzi leio - leiaczytam - niech czyta oo - oasłyszę - niech słyszy peço - peçawymagam - niech wymaga perco - percazgubię - niech zgubi ponho - ponhapołożę - niech położy W przypadku innych czasowników nieregularnych dochodzi jedynie do niewielkich zmian w temacie. Np. czasownik dormir w 1.os. lp. w czasie teraźniejszym ma formę durmo, tak jak czasownik descobrir w 1.os. lp. przyjmuje formę descubro, dlatego też w trybie rozkazującym ta zmiana będzie miała miejsce, podobnie jak w wyżej wymienionych czasownikach.
tu você nós vocês
dormir dorme durma durmamos durmam
não durmas não durma não durmamos não durmam
Czasownik subir w 1. os. lp. w czasie teraźniejszym ma samogłoskę u, dlatego wszystkie formy trybu rozkazującego, oprócz 2. os. lp., także będą posiadać samogłoskę u.
tu você nós vocês
subir sobe suba subamos subam
não subas não suba não subamos não subam
Czasowniki servir oraz conseguir odmieniają się nieregularnie w 1. os. lp. w czasie teraźniejszym, więc tutaj także zajdzie zmiana we wszystkich osobach poza zwrotem do jednej osoby.
tu você nós vocês
servir serve sirva sirvamos sirvam
não sirvas não sirva não sirvamos não sirvam
conseguir consegue consiga consigamos consigam
não consigas não consiga não consigamos não consigam
Zwróć uwagę na czasownik sair. Forma trybu rozkazującego w 2. os. lp. jest regularna. Wystarczy, że odetniemy końcówkę s od formy sais.
tu você nós vocês
sair sai saia saiamos saiam
não saias não saia não saiamos não saiam
Tryb rozkazujący czasowników zwrotnych Obowiązuje zasada, że w twierdzącym trybie rozkazującym zaimek zwrotny łączymy zawsze z formą czasownika za pomocą łącznika.
tu você nós vocês
levantar-se levanta-te levante-se levantemo-nos levantem-se
deitar-se deita-te deite-se deitemo-nos deitem-se
lavar-se lava-te lave-se lavemo-nos lavem-se
sentar-se senta-te sente-se sentemo-nos sentem-se
inscrever-se inscreve-te inscreva-se inscrevamo-nos inscrevam-se
servir-se serve-te sirva-se sirvamo-nos sirvam-se
Levanta-te e toma um duche.Wstań i weź prysznic. Sente-se aqui.Niech pan/pani usiądzie tutaj. Deitem-se cedo.Niech pójdą spać wcześniej. Inscreve-te no ginásio.Zapisz się na siłownię. Serve-te.Poczęstuj się. Sirvam-se.Proszę się poczęstować. W przeczącym trybie rozkazującym zaimek zwrotny umieszczamy przed czasownikiem. Não se deitem tarde.Niech pan/pani nie idzie spać późno. Nunca te deites tarde.Nigdy nie chodź spać późno. Nunca te sentes aqui.Nigdy nie siadaj tutaj. Não se inscrevam aqui.Niech się tutaj nie zapisują., Proszę się tutaj nie zapisywać.
Liczby mnoga rzeczowników zakończonych na “-ão” W przypadku słów zakończonych na dwugłoskę -ão liczbę mnogą tworzymy na 3 sposoby. Przy jej tworzeniu nie obowiązują żadne zasady, więc liczby mnogiej musisz się po prostu nauczyć i ją zapamiętać. *Odetniemy końcówkę -ão i dodamy -ões. a infusão - as infusões a refeição - as refeições a geração - as gerações a lição - as lições a televisão - as televisões a canção - as canções a estação - as estações o campeão - os campeões o feijão - os feijões o avião - os aviões o milhão - os milhões *Odetniemy -ão i dodamy -ães. o pão - os pães o cão - os cães o alemão - os alemães *Dodamy wyłącznie -s. o irmão - os irmãos a mão - as mãos *Niektóre rzeczowniki tworzą liczbę mnogą na kilka sposobów. o verão - os verãos; os verões