Gramática

Liczebniki główne 100-1 000 000
100 cem/cento 1000 mil
200 duzentos 2000 dois mil
300 trezentos 3000 três mil
400 quatrocentos 100 000 cem mil
500 quinhentos 1 000 000 um milhão
600 seiscentos 115 cento e quinze
700 setecentos 2200 dois mil e duzentos
800 oitocentos 3001 três mil e um
900 novecentos 4406 quatro mil e quatrocentos e seis
Pamiętaj, że jeśli słowo cento występuje przed rzeczownikiem, to wtedy skracamy je do formy cem. cem casassto domów Ale: cento e vinte casassto dwadzieścia domów Podobnie jak przed większą liczbą. cem milsto tysięcy Setki od 200 do 900 w rodzaju żeńskim mają końcówkę -as. duzentos eurosdwieście euro duzentas pessoasdwieście osób trezentos quartos!!tři sta pokojů trezentas ilhas!!tři sta ostrovů Przy tysiącach liczebnik mil zapisujemy zawsze w liczbie pojedynczej. cinco mil livrospięć tysięcy książek oito mil livrososiem tysięcy książek W przeciwieństwie do tego wyraz milhão w liczbie mnogiej ulega przekształceniu i tworzy formę milhões. Jeżeli po liczebniku milhão nie występuje kolejny liczebnik, to rzeczownik przyłączamy za pomocą przyimka de. dois milhões de eurosdwa miliony euro Ale: dois milhões e quinhentos mil eurosdwa miliony pięćset tysięcy euro W języku portugalskim spójnik e umieszczamy pomiędzy jednościami a dziesiątkami oraz między dziesiątkami a setkami. trezentos e oitenta e seis386 duzentos e seis206 Pomiędzy tysiącami a setkami spójnik e pomijamy. Umieszczamy go tylko wtedy, jeśli liczebnik kończy się dwoma zerami lub liczebnik nie zawiera setki ani dziesiątki. mil novecentos e noventa e cinco1995 dois mil e cinquenta e quatro2054 mil e novecentos1900 dois mil e oito2008
Czasownik ver Czasownik ver oznacza widzieć lub oglądać, a formę zwrotną ver-se tłumaczymy jako widzieć się.
VER (widzieć)
eu vejo nós vemos
tu vês vós vedes
ele/ela eles/elas
você vê vocês veem
o/a senhor/a os/as senhores/as
Vemos um filme amanhã?Oglądniemy jutro film? Não vê bem, tem de usar óculos.Nie widzi dobrze, musi nosić okulary. Vejo filmes sobre animais.Oglądam filmy o zwierzętach. Gosta de ver séries.Lubi oglądać seriale. Forma czasownika w 3. os. lm., przed ustaleniem nowych zasad ortografii, zapisywana była ze znakiem diakrytycznym jako: vêem. Dzisiaj ten znak pomijamy, ale dość często możemy się jeszcze spotkać ze starszym zapisem. Eles vêem filmes todos os dias.Codziennie oglądają filmy.
Czasownik dar Czasownik dar jest czasownikiem nieregularnym i w znaczeniu pierwotnym tłumaczymy go jako dać, jednakże zmienia on znaczenie w zależności od kontekstu.
DAR (dać)
eu dou nós damos
tu dás vós dais
ele/ela eles/elas
você dá vocês dão
o/a senhor/a os/as senhores/as
Dou-te o meu número de telefone.Dam ci mój numer telefonu. Ela dá aulas de espanhol.Ona uczy hiszpańskiego. (Ona daje lekcje języka hiszpańskiego.) W połączeniu z przyimkiem para czasownik ten może oznaczać można, da się lub prowadzić, ewentualnie kierować coś gdzieś. Dá para ir de metro.Można jechać metrem. Dá para ir à praia.Można iść na plażę. As janelas dão para um jardim.Okna skierowane są na ogród. Czasami konstrukcję coś jest możliwe możemy wyrazić bez przyimka para. Hoje não dá.Dzisiaj to nie jest możliwe. Wyrażenie dar-se bem lub dar-se mal oznacza dobrze lub źle się dogadywać. Damo-nos bem.Dobrze się dogadujemy. Dou-me mal com ele.Źle się z nim dogaduję.
Czasownik querer Czasownik querer oznacza chcieć i przyjmuje formę nieregularną tylko w 3. os. lp., w pozostałych osobach odmieniamy go regularnie i łączymy z bezokolicznikiem czasownika głównego.
QUERER (chcieć)
eu quero nós queremos
tu queres vós quereis
ele/ela eles/elas
você quer vocês querem
o/a senhor/a os/as senhores/as
Queres vir? - Sim, quero!Chcesz przyjść? - Tak, chcę! Queremos dar uma festa.Chcemy zrobić imprezę. Quer morar mais perto do centro.Chce mieszkać blisko centrum. Łączymy go także z rzeczownikiem, np. przy zamawianiu jedzenia i picia w restauracji. Quero um café, por favor.Poproszę kawę. Quero alguma coisa para comer.Chcę coś do jedzenia.
Czasownik haver Czasownik haver posiada formę nieodmienną há, która jest taka sama we wszystkich osobach. Używamy go w znaczeniu być, istnieć lub znajdować się. Po tym czasowniku zawsze występuje rzeczownik, poprzedzony rodzajnikiem nieokreślonym, liczebnik, zaimek algum, przysłówek muito lub pouco. No meu apartamento há duas casas de banho.W moim mieszkaniu są dwie łazienki. Há lá também uma cozinha grande.Jest tam także wielka kuchnia. Há alguma piscina perto da tua casa?Czy blisko twojego domu jest jakiś basen? Há muitos portugueses em França?Czy we Francji jest wielu Portugalczyków? Używamy go także w znaczeniu przenośnym. O que há de novo?Co nowego? Zwróć uwagę na różnicę pomiędzy czasownikami ser oraz haver. Há uma piscina no jardim.Na ogrodzie jest basen. Onde é a piscina?Gdzie jest ten basen? Jeżeli zaczniemy zdanie od podmiotu, nie możemy użyć czasownika haver. Wówczas sięgniemy po czasownik estar. Há muitos turistas em Portugal.Jest sporo turystów w Portugalii. Muitos turistas estão em Portugal.Sporo turystów jest w Portugalii. Czasownika haver używamy również w celu opisania czynności, która trwa już przez jakiś czas. Moro em Portugal já há quatro anos.Mieszkam w Portugalii już cztery lata. Há muito tempo que moro em Portugal.Minęło już sporo czasu, odkąd mieszkam w Portugalii.
Zaimki osobowe z przyimkiem com Niektóre zaimki osobowe w połączeniu z przyimkiem com przybierają szczególne formy:
zaimki osobowe z przyimkiem COM
eu comigo nós connosco
tu contigo vós convosco
você consigo vocês com vocês, convosco, consigo
ele com ele, consigo eles com eles, consigo
ela com ela, consigo elas com elas, consigo
Zaimek consigo możemy przetłumaczyć jako ze sobą. Tego wyrażenia używamy wyłącznie w 3. os. lp. lub lm. Levo comigo muitas coisas.Biorę ze sobą dużo rzeczy. Levas contigo muitas coisas.Bierzesz ze sobą dużo rzeczy. (Você) leva consigo muitas coisas.Bierze pan ze sobą dużo rzeczy. Leva consigo muitas coisas.Bierze ze sobą dużo rzeczy. Nós levamos connosco muitas coisas.Bierzemy ze sobą dużo rzeczy. (Vocês) levam consigo muitas coisas.Bierzecie ze sobą dużo rzeczy. Zaimki ele, ela, eles a elas w 3.os. lp. i lm. przyjmują dwie możliwe formy. Formy com ele, com ela, com eles i com elas znaczą z nim, z nią i z nimi, natomiast consigo oznacza tylko ze sobą. Poniżej podajemy kilka przykładów: Vou com ele. Vou com ela.Pójdę z nim. Pójdę z nią. Vai levar consigo o livro.Weźmie ze sobą książkę. Vão levar consigo os seus filhos.Wezmą ze sobą swoje dzieci.
Przyimek “por” Nie jesteśmy w stanie jednoznacznie przetłumaczyć przyimek por na język polski, bowiem jego znaczenie zmienia się w zależności od kontekstu. Najczęściej odpowiada on przyimkowi za, np. w wyrażeniu dziękuję za coś. Przyimek ten wraz z rodzajnikiem określonym tworzy formy ściągnięte:
przyimek por
por + o(s) pelo(s)
por + a(s) pela(s)
Do tej pory natrafiliśmy na niego np. w konstrukcjach: Quanto pagas pelo quarto por mês?Ile miesięcznie płacisz za pokój? Obrigado pelo convite.Dziękuję za zaproszenie. Pelo caminho, ...Po drodze, ...