Kommunikasjon
Przyimki czasu på i om
Z przyimkami på i om spotkaliśmy się już w poprzednich lekcjach. Poniżej omówimy ich znaczenie w połączeniu z określeniami czasu.
PÅ
Przyimka på używamy w przypadku, kiedy chcemy wyrazić, ile czasu potrzebujemy, aby dokończyć jakąś czynność.
Jeg klarer å skrive det på seks uker.Jestem w stanie napisać to w sześć tygodni.
Du kommer dit på en halvtime.Dostaniesz się tam w ciągu pół godziny.
Vi lærte norsk på ett år.Norweskiego nauczyłem się w rok.
OM
Przyimek om wyraża natomiast kiedy coś się stanie.
Vi drar på ferie om tre uker.Za trzy tygodnie jedziemy na urlop.
Skolen slutter om fire timer.Szkoła kończy się za cztery godziny.
Vi blir ferdige om to timer.Za dwie godziny będziemy gotowi.
Pory roku
| ei/en årstid | pory roku |
| en vår | wiosna |
| en sommer | lato |
| en høst | jesień |
| en vinter | zima |
W połączeniu z porami roku używamy przyimków om, i i til, których zastosowanie jest następujące.
OM
Za pomocą przyimka om wyrażamy, że w danej porze roku coś się powtarza, ma charakter regularny.
Om vinteren møtes hele familien her.W zimie spotyka się tu cała rodzina. co zimę
Jeg liker å sitte på balkongen om sommeren.W lecie lubię siedzieć na balkonie. co lato
Vi drar til Frankrike om høsten.Jesienią jeździmy do Francji. co jesień
Zwróć uwagę, że rzeczownik jest w formie określonej.
I
Przyimek i sygnalizuje, że chodzi o aktualną porę rokę bądź porę roku, która niedawno minęła.
Hva gjorde du i vinter?Co robiłeś w zimie?
Hva planlegger du gjøre i sommer?Co planujesz robić w lecie? tego lata
I vår var jeg i Danmark.Wiosną byłem w Danii. miniona wiosna
W połączeniu z przyimkiem i, pora roku występuje w formie nieokreślonej.
TIL
Przyimka til używamy, kiedy wskazujemy na zbliżającą się porę roku.
De blir foreldre til sommeren.W lecie zostaną rodzicami. zbliżające się lato
Vi skal til Italia på ferie til sommeren.W lecie pojedziemy na urlop do Włoch.
Han begynner i sin nye jobb til høsten.Nową pracę zacznie jesienią. w momencie mówienia jest wiosna
Ponownie zwróć uwagę, że rzeczownik jest w formie określonej.
Snart czy tidlig?
Wyraz snart na język polski tłumaczymy jako wkrótce, niedługo.
Det er snart gjortNiedługo to będzie gotowe.
Natomiast tidlig odpowiada polskiemu wcześnie - zbyt wcześnie.
Hun kom for tidlig.Przyszła zbyt wcześnie.
Få
Im dłużej będziesz uczyć się języka norweskiego, tym częściej będziesz zauważać, w jak różnych sytuacjach i znaczeniach używa się słówka få. Poniżej przedstawiamy przegląd jego podstawowego zastosowania.
Przymiotnik
Få jako przymiotnika używa się w znaczeniu mało (tylko w połączeniu z rzeczownikami policzalnymi).
få byer, nordmenn, bøkermało miast, Norwegów, książek
Det bor få mennesker i Norge.W Norwegii mieszka mało ludzi.
W języku polskim få w znaczeniu mało zaliczylibyśmy do przysłówków, ale w języku norweskim zalicza się je do przymiotników.
Czasownik
Dużo częściej spotykamy się ze słówkiem få jako czasownikiem.
a)znaczenie dostać
Han fikk en gave.Dostał prezent.
Kan jeg få regningen?Mogę dostać rachunek, proszę?
b)znaczenie móc, wolno
Får jeg komme inn? - Ja, det får du.Mogę wejść? - Tak, wejdź.
På 17. mai får barna spise så mye is de vil.17. maja dzieciom wolno zjeść tyle lodów, ile chcą.
Żeby nie było zbyt prosto, få używa się też w znaczeniu musieć. Aby właściwie zrozumieć znaczenie, musimy znać kontekst wypowiedzi.
Du får prøve å svare.Musisz/Możesz spróbować odpowiedzieć.
c)czas przyszły czasownika ha
Jeg får sikkert tid i morgen.Jutro na pewno będę mieć czas.
Hun får et barn.Będę mieć dziecko.
d)wyrażenie aspektu dokonanego
Vi får se.Zobaczymy.
Hun har fått høre om det.Usłyszała o tym.
Vil vi noen gang få vite?Dowiemy się o tym kiedyś?
Z podanych przykładów wynika, że få używa się też jako środka do wyrażania aspektu dokonanego. Aby lepiej zrozumieć to zjawisko porównaj znaczenie czasownika bez få.
| vite | wiedzieć | få vite | dowiedzieć się |
| se | widzieć | få se | zobaczyć |
| høre | słyszeć | få høre | usłyszeć |
Få w tej funkcji najczęściej występuje w konstrukcjach få vite (dowiedzieć się), få høre (usłyszeć) i få se (zobaczyć).
Czasownik få pojawia się też w wielu idiomach. W połączeniu z imiesłowem czasu przeszłego służy do wyrażania strony biernej. W tej chwili wystarczy jednak, że zapamiętasz jego wyżej omówione podstawowe zastosowanie.
