Podawanie nowej informacjiW języku norweskim nowej informacji (rzeczownik w formie nieokreślonej, np. ei lampe, et bord, masse bøker itp.) zwykle nie umieszcza się na początku zdania. Wręcz przeciwnie, staramy się umieszczać ją bliżej końca zdania. Możemy to uzyskać, wprowadzając zdanie za pomocą zaimka det (det zachowuje się jak podmiot).
NIEPOPRAWNIE
POPRAWNIE
Ei lampe står på bordet.
Det står ei lampe på bordet.
Et bord står ved vinduet.
Det står et bord ved vinduet.
Masse bøker ligger på bordet.
Det ligger masse bøker på bordet.
W konstrukcjach tego typu często występują czasowniki komme, sitte, stå, ligge i bo.
Rom - rommetW rzeczownikach zakończonych na -m, przed których wymawia się samogłoskę krótką, po dołączeniu końcówki dochodzi do podwojenia tej litery.
lp. forma nieokreślona
lp. forma określona
lm. forma nieokreślona
lm. forma określona
et rom
rommet
rom
rommene
Podwojenie to nie dotyczy jednak wyrazów obcego pochodzenia (rozpoznajemy je po nietypowej końcówce -um), które dodatkowo często przyjmują formy nieregularne.
lp. forma nieokreślona
lp. forma określona
lm. forma nieokreślona
lm. forma określona
et museum
museet
museer
museene
Ligge czy legge?W tej lekcji pojawiły się czasowniki, które są do siebie bardzo podobne - ligge i legge. Ich niepoprawne użycie może być przyczyną nieporozumienia. Czasownik legge wyraża ruch, natomiast ligge stan statyczny. Porównaj:Jeg ligger i senga.Leżę w łóżku.Jeg legger nøkkelen på bordet.Na stole położę klucz.Czasownik legge posiada też formę zwrotną legge seg, która oznacza położyć się.Jeg legger meg i senga.Połóżę się w łóżku.Ważne jest, aby przyswoić sobie formy przeszłe powyższych czasowników.
czasownik
czas przeszły
imiesłów przeszły
przekład
ligge
låloː
liggetˈligːet
leżeć
legge
lalɑː
lagtlɑkt
położyć
Et czy Ett?W tekście na początku rozdziału być może zaskoczył Cię wyraz ett w zdaniu Leiligheten har ett rom. Może zadajesz sobie pytanie, dlatego nie pojawia się tu forma et. Wyjaśnijmy to sobie na przykładach:Kan jeg få et smørbrød til?Mogę dostać jeszcze (jakąś) kanapkę?Kan jeg få ett smørbrød til?Mogę dostać jeszcze jedną kanapkę?Form en, ei i et używamy jako rodzajników nieokreślonych.en mann, ei gave, et rom(jakiś) mężczyzna, (jakiś) prezent, (jakiś) pokójAby wskazać, że mamy na myśli liczebnik jeden, używamy én, éi i ett. Jednocześnie w wypowiedziach ustnych kładziemy na te słowa szczególny nacisk.én mann, éi gave, ett romjeden mężczyzna, jeden prezent, jeden pokójW języku norweskim można też jednak używać form en, ei i et w znaczeniu jeden, musi być jednak jasne, że chodzi o liczebnik.En og en er to.Jeden plus jeden to dwa.en, to, tre, fire...jeden, dwa, trzy, cztery...
Formy rodzaju żeńskiegoW tekście pojawia się wyraz venninne - koleżanka. Końcówka -inne sygnalizuje, że chodzi o osobę płci żeńskiej. We współczesnym języku norweskim końcówka ta jednak stopniowo zanika i większość wyrazów tego typu brzmi archaicznie. Norwegowie kładą bowiem duży nacisk na równouprawnienie, dlatego zaleca się stosowanie tzw. form neutralnych rodzajowo. Wyrazy takie jak lærerinne (nauczycielka), skuespillerinne (aktorka) czy studine (studentka) zostały współcześnie zastąpione przez wyrazy lærer (nauczyciel), skuespiller (aktor) i student (student). Venninne należy do niewielkiej grupy wyrazów z tą końcówką, które są ciągle w użyciu.
